‘جوگی، سپّ، تراہ ‘کہانی سنگریہہ وچ نین سکھ ان ونڈے پنجاب دی لوک دھارائی وراثت اتے سرب سانجھے اتہاس چوں ونّ سونے وشیاں نوں موہ اتے نرپکھتا نال چتردا ہے۔ کہانیاں وچ بدل رہے ارتھ چارے اتے شہری کرن دے پربھاو ہیٹھ لیہندے پنجاب دی نہار نوں نویکلے انداز وچ پیش کیتا گیا ہے۔ اس سنگریہہ دی پہلی کہانی’ جوگی، سپّ، تراہ ‘ وچ اک ان گولے سپیرے دی وتھیا ہے۔ جس دی بین من موہک سُراں نال زہری سپاں اتے لوکاں دے مناں نوں کیل لیندی ہے۔ اس دی پٹاری وچ پئے سپاں دے پھنکارے لوکاں دا تراہ کڈھ دنیدے ہن۔ کدے اجیہے کلاکاراں دی سماج وچ قدر سی اتے کلا ہی اوہناں دا روزگار سی۔ ہن بدلدے پنجاب وچ ایہناں دی زندگی وچ غریبی اتے بے قدری آ گئی ہے۔ وسنتے جوگی دی تراسدک منوستھتی نوں اس طرحاں پیش کیتا گیا ہے،”وچھڑی سنگت لئی سہکدا بابا جوگی اک دن سیویرے سویرے اپنی پٹاری کھولھ کے بیٹھا جیہدے وچ سپّ کوئی نہ، ڈر ای ڈر، اکھاں ای اکھاں تے ہر اکھ وچ سپّ۔”
ایہناں کہانیاں دا امیری گن انیکاں طرحاں دیاں چنوتیاں وچوں گزر رہے سمکالی سماج دی حقیقت دے برتانت نوں گہرائی نال سرجنا ہے۔ جویں کہانی’ سوگ سہائی ‘وچ اک نیویں ورگ وچوں للی فقیر اپنے موئے بچے دی انتم ارداس لئی مولوی کول گیا۔ مولوی نے انکار کر دتا کہ اوہ مسلمان نہیں ہن۔ للی فقیر نے بچے دا انتم سسکار اوہناں دے صدیاں پرانے رواج انوسار جو نہ تاں ہندو اتے نہ ہی مسلمان ہے کر دتا۔
نین سکھ پنجابی دے اوہناں کجھ لکھاریاں وچوں ہے جیہڑے واہگا سرحد دے آرپار اکو جیہا نامنا کھٹی بیٹھے ہن۔ اس دیاں کہانیاں وچوں متھہاس، لوک دھارا، پرمپراواں، لوک گیت، کہاوتاں، محاوریاں اتے دھرتی جایاں دی لکی تاریخ دی جھلک وی پیندی ہے۔ ایہہ کہانیاں تہہ در تہہ، رمزوں رمزیں وگدیاں متھہاس، رہتل اتے تاریخ توں پار اپار ہو جاندیاں ہن۔&
سینٹرل جیوری دا بیان: “اجوکی کتاب پنجاب دے اصل لوکاں دی پرتندھتا کردی ہے اتے ایہہ آدھونک پنجابی گلپ وچ اک میل پتھر ہے۔ سمچے طور تے ایہہ کہانیاں بنا کسے اُچیچ دے سہج بھا نال پنجاب دی سانجھی لوک دھارائی وراثت اتے سمکالی یتھارتھ دا بمب اُساردیاں ہن۔
