مینڈل دا قنون, کہانی سنگریہہ

‘مینڈل دا قنون’، پنجابی زبان اتے کہانی رچنا دا عاشق جمیل احمد پال دا چوتھا کہانی سنگریہہ ہے۔ ایہہ اپنیاں کہانیاں وچ آلے دوآلے دے پاتراں دی گلّ کردا ہے۔ جس توں اپنے ویلے دے سماج دا عکس ساہمنے آؤندا ہے۔ ایس دی ہر کہانی پرتاں اتے معنیاں نال بھرپور ہے۔ لیکھک ہتھلے سنگریہہ دی پہلی کہانی ‘ہینا پا’ وچ بنگالیاں دا بنگالی بولی پرتی پیار اتے ستکار رچناتمک اتے تکنیکی ڈھنگ نال پیش کردا ہے۔ نال ہی اوہ پنجابیاں نوں اپنی بولی دی کوئی قدر نہ ہون تے لعنتاں ایس طرحاں پاؤندا ہے، “اسیں اپنی زبان چھڈّ بیٹھے ساں تے بنگالیاں کولوں وی توقع لائی بیٹھے ساں ساڈے وانگ اوہ وی اپنی زبان چھڈّ دینگے”۔ جد اوہ کسے جانور نوں کہانی وچ دکھاؤندا ہے تاں اوہ جانور نہیں سگوں انسان دا اندر ہے، سماج دی سوچ ہے۔ جویں کہ “سی پیک دے فائدے” کہانی وچ بڑی بریکی اتے اشارے نال، اوہ آلے دوآلے وسدے لوکاں دے ورتاریاں نوں آوارہ کتیاں دے ورتاریاں راہیں پیش کردا ہے۔ اس دیاں کہانیاں دی زبان اتے زبان دا وہا دوویں ہی سبھاوک ہن۔ اس نوں ایہہ وی سہرا جاندا ہے کہ اس نے لہندے پنجاب دی کہانی نوں اک خاص گھیرے چوں کڈھیا اتے وڈے کینوس تے کھلریاں کہانیاں ساہمنے لیاندیاں ہن۔ اس دیاں کہانیاں پڑھ کے پتہ لگدا ہے کہ اوہ کسے اوپرے سماج جاں ویکتی دی گلّ نہیں کر رہیا۔ اسے کر کے تاں سمکالی جھلکارے ہر کہانی وچ دسدے ہن۔

“ایس گلّ دا پرچار اک پنجابی سیوک ای اپنی لکھت وچ کر سکدا اے”

-سینٹرل جیوری

جمیل احمد پال دی کہانی ‘ہیناپا’ وچوں:

“حنا آپا مینوں چنگی لگدی سی۔ ہے وی بہت سوہنی سی۔ بنگال دا حسن تے جادو مشہور اے پر عامَ بنگالناں دے نمکین رنگ دے اُلٹ اوہدا رنگ چمپئی سی۔ چمپا دے پھلاں ورگا رنگ۔ سفیدی وچ تھوڑھی زردی یاں پیلاپن۔ نیلیاں تے سبز اکھاں خلیج بنگال دے پانیاں ورگیاں سن۔ …حنا آپا نوں ڈانس وی آؤندا سی۔ گانا تے ڈانس بنگالیاں دی روح وچ رچیا ہوندا اے۔ اوہناں دے لوک گیت پنجابی لوک گیتاں ورگے نہ صحیح، بنگال دے رسگلے ورگے مٹھے ضرور نیں۔”