مُکھ بُلارے

نوجوت ڈھلوں، مول روپ وچّ ضلع جالندھر، پنجاب، بھارت توں ہے۔ اوہ اک پرسکار جیتو انڈوکینیڈیئن پترکار ہے جس نے 1995 وچّ اپنے پیشے دی شروعات کیتی۔  

اس دے پرسکاراں وچّ سرووتم پترکاری لئی 2023 دا جگجیت سنگھ آنند میموریال ایوارڈ اتے 2019 وچّ چیتنا ایشوسیئیشن آف کینیڈا دوارا دتا گیا پترکاری وچّ تارہ سنگھ ہیئر ایوارڈ شامل ہن۔

ڈھلوں دا میڈیا سفر گورو نانک دیوَ یونیورسٹی ریجنل کیمپس، جالندھر  توں پترکاری اتے جن سنچار (ایم جے ایم سی) وچّ ایم اے دی ڈگری اتے ڈی اے وی کالج، جالندھر توں راجنیتی شاستر وچّ ایم اے دی ڈگری حاصل کرن توں بعد شروع ہویا۔ اس نے ‘د انڈین ایکپریس’ وچّ سکھلائی پراپت کیتی۔ جالندھر وچّ رہندیاں، اس نے آل انڈیا ریڈیو، ہندوستان ٹائیمز، دوردرشن ٹی وی اتے نال ہی مونٹریال دے ‘ریڈیو ہم سفر’ لئی اک رموٹ پیشکار وجوں کم کیتا۔ 

1998 – 2004 دے وچکار، اس نے جالندھر چھاؤنی (کینٹ) وچّ بنارسی داس آریہ کالج وچّ جن سنچار اتے ویڈیو اتپادن وبھاگ وچّ مکھی وجوں سیوا کیتی۔ 

کینیڈا پہنچن تے، نوجوت ڈھلوں 2005 توں 2019 دے وچکار وینکوور وچّ اک ٹآک شوٕ ہوسٹ اتے نیوز ریڈر بن گئی۔ اس نے سٹیشن تے اپنے اخیرلے سال دوران نیشنل نیوز ڈائریکٹر دی بھومکا نبھائی۔ پھر اس نے پنجابی ساہت، رنگ منچ اتے کلا دے نال نال ہور سمکالی مدعیاں نوں اجاگر کرن لئی یوٹیوب تے اک پوڈکاسٹ، ‘نوجوت ڈھلوں وال’ دی شروعات کیتی اتے ہوسٹ کرنا جاری رکھیا۔

2020 توں 2023 درمیان شیر-اے-پنجاب ای ئیم 600 تے کم کردے ہوئے، نوجوت ڈھلوں نے پنجابی کلا اتے سبھیاچار نوں باقاعدہ کور کیتا۔ اس دے شوآں وچّ لیکھک، تھئیٹر اداکار، ناٹک کار، نردیشک، چترکار، گائک اتے سنگیت نردیشک شامل سن۔ جیہناں وچّ بہت سارے ڈھاہاں پرائیز دے فائینلسٹ اتے جیتو وی شامل سن۔

ڈھلوں نے جلوایو پرورتن، لنگ-ادھارت ہنسا، لنگ سمانتا، نشے، انترراشٹری ودیارتھیاں دا شوشن، مانسک صحتَ، ایل جی بی ٹی کیو+ (LGBTQ+) لوکاں اتے جاتی وتکرے دے وشیاں ’تے وی سرخیاں دتیاں۔ 

“پنجابی ساہت نے مینوں اپنیاں جڑھاں نال جوڑ کے رکھیا ہے….پنجابی سبھیاچار اتے لوکاں دیاں جڑھاں نوں سمجھن لئی پنجابی ساہت پڑھنا ضروری ہے۔”

-نوجوت ڈھلوں

کنیڈا دی جم پل کیرت کور کئی مادھئماں دی سکھ پنجابی کلاکار ہے۔ اوہ چترکاریاں، ڈجیٹل اُداہرناں، مورتیاں، کڈھائی، مشرت فوٹوگرافعی، سلیکھ کلا، سنگیت اتے لکھتی شبداں دی رچنا کردی ہے۔ اوہ اک لائنسنس شدا، پارٹ ٹائم آرکیٹیکٹ وی ہے۔ اوہ پنجابی، ہندی، انگریزی اتے فرانسیسی بولیاں وچ ماہر ہے۔

اک لیکھکا دے طور تے، اس نے 2022 وچ اپنی کتاب “پنجابی گارڈن: نیچر’ز ونڈرز، تھرو دا گورمکھی سکرپٹ سوے”پرکاشت کیتی۔ اُس دے النکارک درشٹانتاں، لپی انترن اتے قدرت ادھارت کہانیاں نال بھری، ایہہ کتاب ہر عمر دے بھاشا پریمیاں نوں پنجابی بولی دی جان پچھان کراؤندی ہے۔ پنجابی بولی نوں سنبھالنا کیرت کور دا جنون ہے۔ ایہہ کتاب اس دے جنون لئی اک اُپدیش وجوں کم کردی ہے۔

نجی اتے جنتک کلا کمیشناں توں علاوہ، بی.سی. وچ سری آرٹ گیلری اتے برینپٹن، اونٹاریؤ وچ پیل آرٹ گیلری میوزیم اینڈ آرکائیوز وکھے کیرت کور دے شاندار ڈیزائین پردرشت کیتے گئے ہن۔ اُس نے گربانی کیرتن اتے بھارتی شاستری سنگیت شیلیاں (خاص طور تے دُھرپد اتے خیال) وچ سکھلائی پراپت کر کے، کنیڈا بھر وچ سٹیجاں تے سنگیتک پردرشن کیتا ہے۔

کیرت کور نوں میڈیا وچ پردرشت کیتا گیا جس وچ سی بی سی وینکوور، ووگ، ایلے انڈیا (انسٹاگرام اتے) اتے ہور میڈیا وی شامل ہن۔ انسٹاگرام تے اس دے ساڈھے 28 ہزار فالورز ہن، جس نال اوہ اج دی پیڑھی لئی اک پنجابی پربھاوک بن گئی ہے۔

“اک کومل عمر توں پالیا گیا بھاشا دی دنیا نال ایہہ سنبندھ، ساڈے نال اُگدا اتے ودھداپھلدا، ساڈے تتّ دا اک انکھڑواں انگ بن جاندا ہے، ساڈے وکاس اتے سکھن دی یاترا توں کدے وی وکھ نہیں ہوندا۔”

-کیرت کور

وینکوور، برِٹش کولمبیا دی وسنیک لنڈا گرے سمشیان نیشن دی ممبر ہے۔ ایس دی کتاب فسٹ نیشنز 101 ہن دوجے ایڈیشن (2022) وچ چھپ چکی ہے۔ ایہہ کتاب کلاس روماں اتے سنستھاواں وچ تاں ورتی ہی جاندی ہے۔ اس دے نال ہی سدیشی اتہاسک اتے موجودہ جیون دی سنکھیپ جانکاری حاصل کرن والے ویکتی وی اس دی ورتوں کردے ہن۔ 

گرے نے اربن نیٹو یوتھ ایسوسی ایشن (UNYA) دے کارجکاری نردیشک وجوں 8 سالاں لئی سیوا نبھائی۔ اج کل اوہ نیشنل انڈجنس کلچرل سیفٹی (ICS) صلاح کار سرکل وچ سیوا کردی ہے۔ اوہ درشکاں دے وکھرے وکھرے سموہاں نوں نسل واد ورودھی، سکھیا، اک مہان سہیوگی کویں بننا ہے، اتے سماجک مدعیاں بارے پیشکاریاں وی دیندی ہے۔ 

فسٹ نیشنز 101 کتاب وچ بستی وادی دخل اندازی دے ویروے درج ہن جو مولواسی لوکاں نوں کنیڈیئن سماج دی مکھ دھارا وچ شامل کرن اتے اوہناں دیاں بولیاں، سبھیاچاراں، پرمپراگت گیان اتے ہوند نوں مٹاؤن دی کوشش وچ ورتے گئے سن۔ نتیجے وجوں، لمبے   سمیں دیاں چنوتیاں اتے ان سلجھے صدمے پیدا ہو چکے ہن۔ گرے اوہناں طریقیاں ول اشارہ کر کے بھوکھ لئی امید دی پیش کش کردی ہے جس وچ سماج، سمچے طور تے، آدواسی لوکاں دے اندرلے زخم بھرن اتے اوہناں نال دلوں صلح کرن لئی کم کر سکدے ہن۔ 

لنڈا گرے نے 2022 دے ڈھاہاں انعام سماروحاں وچ مکھ بلارا دے طور تے سینہمئی سدا پروان کرن اپرنت اپنی شمولیت کیتی۔ ایہناں سماگماں وچ اس نے پرواسی بھائی چاریاں دے انوبھواں وچ سمانتاواں نوں نوٹ کیتا، جنہاں وچوں کجھ نے بستی واد اتے وتکرے دے ستھائی پربھاواں دا وی انوبھوَ کیتا ہویا سی۔ اوہ نریکھن کردی ہے کہ جتھے بستی واد نے بہوتیاں نوں پربھاوت کیتا ہے اوتھے بہت ساریاں نے صحت مند پریواراں اتے بھائی چاریاں دے مڑ نرمان وچ مدد کرن لئی اپنے سبھیاچاراں اتے پرمپراواں توں سیدھ لینی شروع کیتی۔ گرے ایہہ وی سمجھدی ہے کہ ساڈے سبھیاچار ولکھن تاں ہو سکدے ہن پر کلا اتے ساہت ساڈی سانجھی والتا نوں مناؤن اتے بھائی چارے بناؤن وچ مدد کردے ہن

کھوج بھرے ویرویاں دا پرکاشت روپ اتہاس بارے گم ہوئی جانکاری پردان کرن دے راہ کھولھدا ہے، اتہاس اج سانوں کویں پربھاوت کردا ہے، اتے ایہہ یقینی بناؤندا ہے کہ وبھن وچار، گیان اتے انوبھوَ جانے اتے سانجھے کیتے جان۔

لنڈاگرے-

نیویارک ادھارت ڈاکٹر: سمرن جیت سنگھ اک  پُرسکارجیتو، سکھئک، ودوان اتے سرگرم شخصیت ہے۔ اوہ بھاشا، سبھیاچار دی اگوائی تے گل بات کردا ہے۔ اوہ ون سنوتا ، نرپکھتا اتے وکھ وکھ درشکاں نوں شامل کرن تے ورکشاپاں دی سہولت دیندا ہے۔ اس دیاں ورکشاپاں پری-سکولاں توں لے کے یونیورسٹی کینپساں  تکّ، اتے ستھانک کمیونٹی سینٹراں توں کارپوریٹ بورڈ روماں تکّ چلدیاں ہن۔

سمرن اک نویں شوٕ، ‘بکمنگ لیسّ ریسسٹ: لائیٹنگ اے پیتھ ٹو اینٹی-ریسزم’، دے نال پوڈکاسٹ ‘سپرٹڈ’ دا وی مجمان ہے، جنہاں وچ ایہہ پڑچول کیتی جاندی ہے کہ حاشیے ’تے چڑھے سموہاں دے آگوُ کویں انصاف دے کماں بارے سوچدے ہن اتے   ڈوہنگی کھوج کردے ہن۔ اوہ ہارورڈ اتے کولمبیا یونیورسٹیاں توں گریجوئیٹ ڈگریاں پراپت کرن والا اک نپن  پروفیسر ہوندے ہویا وی، لوک جتھے وی مرضی ہون اوہناں نال جڑن لئی  نجی کہانیاں، ڈیڈی چٹکلے اتے پوپ سبھیاچار پرتی پیار دی ورتوں کردا ہے۔ ایہہ اس لئی ہے کیونکہ اوہ سمجھدا ہے کہ حاشیے ’تے چڑھے سموہ اپنے مان سنمان نوں نہیں درساؤنگے اتے ایہہ ہمدردی سچ مچّ ادوں بندی ہے جدوں اسیں اک دوجے نال انساناں دے طور ’تے جڑدے ہاں۔ سمرن جیت سنگھ اک میراتھان دوڑن والا سبھ توں زیادہ بردھ ویکتی دی جیونی بارے اک نویں تصویراں والی کتاب ‘فوجا سنگھ کیِپس گوئنگ’ دا لیکھک ہے۔ سمرن پینگئن رینڈم ہاؤس لئی ساڈی پریشانی بھری دُنیا وچ ہمدردی پیدا کرن اتے جوڑن ’تے بالغ غیر-گلپ کتاب وی لکھ رہا ہے۔

ّمیں  گھٹ گنتی بھائی چاریاں بارے کہانیاں لکھنا ارمبھ کرن دی اصلی  اہمیت نوں محسوس کرنا شروع کیتا کیونکہ اتہاسک طور تے جاں اتھوں تک کہ اس سمیں بچیاں دیاں کتاباں وچ وی اوہناں دی  نمائندگی نہیں کیتی جاندی۔

بالی کور جسوال سنگاپور دی جم پل ہے جس دے پروار دا پچھوکڑ پنجابی وچ ہے۔ اوہ جاپان،روس،فلپائن،آسٹریلیا اتے سنُکت راج امریکا ورگے دیساں وچ رہ کے وڈی ہوئی ہے۔ اوہ بھاشا،کلا اتے سبھیتا بارے امیردرشٹی کون رکھن والی اک وشے ویاپی ناگرک ہے۔

بالی چار ناولاں دی جیتو ہے،سمیت سنگھاپور لٹریچر پرائز فنالسٹ “شوگربریڈ” اتے ودھیا وکری والی “ائروٹک سٹورز آف پنجابی وڈوزٗ جیہڑا ریس ویدرسپون دی بُک کلب دی چون سی۔ اُس دے پلیٹی ناول “ان ہیرٹینس” نوں سڈنی مورننگ ہیریڈ دا بیسٹ ینگ آسڑلینگ ناولسٹ انعام حاصل ہویا سی۔ یونیورسٹی آف ایسٹ انگلیا دی اک سابقہ لکھت ساتھن بالی،ہن ییل این یو ایس کالج(نیشنل یونیورسٹی آف سنگاپور)وکھے رچناتمک لکھائی سکھاوندی ہے۔ اُس دی غیر کلپنا ہورپرکاشناں سنے نیویارک ٹائم کاسموپولیٹن۔کوم ہارپرز بزار انڈیا اینڈ سیلون۔کوم وچ پرگٹ ہوچکی ہے۔اُسدا اجوکا ناول ان لائیلی ایڈوینچر آف دی شیرگل سسٹرز ایس سال دے شروع وچ عالمی پدھر تے جاری کیتا گیا سی۔  

ایہہ تہاڈے لہو وچ ہے۔بھاشا ،بھوجن ،چیزاں کیویں ہن؛ایہہ چیزاں صرف ایس لئی اکھوں اوہلے نہیں کیتیاں جا سکدیاں کہ تسیں کیتے ہور تھاں جمے پلے تے وڈے ہوئے ہو۔

پروین ملک پنجابی گلپ دے بہت ہی ستکار یوگ لیکھکا ہن اتے اک نامور پرسکار وی۔اوہناں دے

کہانی سنگرہ ‘کیہ جانا میں کون’، ‘نکے نکے دُکھ’ اتے اک اردو ناول ‘آدھی عورت’ پرکاشت ہو چُکے ہن۔اوہناں ولوں لکھیا سوی جیونی ‘کسیاں دا پانی سن 2016 وچ چھپیا سی۔

ایس توں علاوہ،اوہناں نے پاکستان ٹیلی ویزن لئی انیکاں سکرین پلے لکھے ہن اتے اک ساہت پروگرام ‘لکھاری’ لہور ٹیلی ویزن توں چلایا۔اوہناں دا پرسدھ پروگرام ‘پنجاب رُت’ لہور ریڈیو توں

1988-1999 تک پرسکار ہویا

 2016 وچ پاکستان گورمنٹ ولوں ‘ستارا امتیاز’ حاصل کیتے ہن۔ پروین ملک نے کئی وکاری ساہت اتے نویکلے انعام سمیت وارث شاہ اتے بابا فرید انعام وی حاصل کیتے ہن۔

اوہناں پاکستان دی فیڈرل منسٹری آف انفارمیشن اینڈ بروڈکاسڈنگ وچ ڈپٹی ڈاریکٹر وجہوں سیوا نبائی۔

اج لہور پاکستان وچ پنجابی بولی اتے سبھیاچار دی اُنتی لئی کم کر رہی اک پرمکھ سنستھا’ پنجابی ادبی بورڈ’ لہور دی سکتر دے طور تے سیوا کر رہے ہن۔

سدیاں توں ماواں نے اپنیاں دھیاں نوں چُپ رہنا سکھایا ہے۔۔’بھاویں تہاڈے کول بولن دا چنگا کارن ہے فیر وی چپ رہو‘۔۔۔۔اک پنجابی لیکھکا ہون دے ناتے ،میں چاہندی ہاں کہ ودھیرے عورتاں اگے آون ،اپنیاں کہانیاں لکھن اتے سناون۔

سدیاں توں ماواں نے اپنیاں دھیاں نوں چُپ رہنا سکھایا ہے۔۔’بھاویں تہاڈے کول بولن دا چنگا کارن ہے فیر وی چپ رہو‘۔۔۔۔اک پنجابی لیکھکا ہون دے ناتے ،میں چاہندی ہاں کہ ودھیرے عورتاں اگے آون ،اپنیاں کہانیاں لکھن اتے سناون۔

کھیل سِلیّم  اک پریرن نامئ نوجوان ادھیاپک اتے کمیونٹی اورگینائزرہے-اپنے مول وجہوں اوہ سکوایمش وی ہے اتے Kwakwaka’wakw وی،جدکہ رِہائش اوسدی وینکُور وچ ہے-مول واسی لوکاں لئ ترقی ،پُنر سُرجیتا  اتے کھوج دے موقعے سِرجن خاطر اوہ جوش نال بھریا ہویا ہے-سائمن فریزر یونیورسٹی وچ  سُکوایمش بھاشا نوں لین کرن والے اپنی قسم دے پہلے پروگرام دا اوہ موڈھی ہے اتے اِنجھ ہی کلا تے سِکھیا لئی منچ مہیا  کرن والی Kwi Awt Stelmexw Cultural Society دا وی اوہ بانی ہے-دیسی زباناں ,سبھیاچارک پچھان اتے حکومتی پربندھ دے  ماملیاں اُتے اوہ پرمانک رُوپ وچ لِکھن اتے بولن والا شخص ہے-ایس سمے کھیل سلیم سائمن فریزر یونیورسٹی وچ لیکچرار وجوں کم کر رہیا ہے اتےایس حیثیت وچ اُسنے سُکوایمش تے ہاکومیلم سمیت مُولواسی زباناں دے نِگھار دے عمل نال نجٹھن  لئی  کنیڈا  دیاں مولواسیاں کمیونئٹی نال رل کے کم کیتا ہے-

اج اسیں جو وی ہاں اتے اپنے بھائی چارے وچ سانوں کیہ سکھایا جاندا ہے،ایس دا بہت کجھ ساڈے پُرکھیاں بارے سوچنا بندا ہے،اتے ایہہ وی کہ اوہناں نے ساڈے لئی کجھ کیتا ہے۔

ایم۔جی۔وسنجی دا جنم کینیا دے  شہر نیروبی وچ  ہویا اتے پالن پوسن تنزانیہ دے شہر داریس سلام وچ۔   پکی رہائش کرن لئی کینڈا آون توں پہلاں اوہناں امریکا وچ  میساچوسٹس  انسٹیٹیوٹ  آف  ٹیکنولوجی توں پیچلر اتے یونیورسٹی آف پینسلوینیا توں پی ۔ایچ۔ڈی کیتی۔ اوڈر آف کینڈا دے ممبر ہون توں علاوہ اوہناں نوں آنریری ڈکٹریٹ دیاں کئی اُپادھیاں وی ملیاں ہن۔ ایس سمیں اوہ ٹورانٹو وچ رہ رہے ہن۔

وسنجی دیاں لکھتاں دی سوچی وچ ست ناول، دو کہانی سنگریہہ، بھارت دا سفرنامہ ،ایسٹ افریکا بارے یاداں اتے مورڈی کائے  رکلر دی جیونی شامل ہن۔ فکشن دیاں بہترین رچناواں لئی اوہ دو وار 1994,2003)) کینڈا وچلے گلر انعام دے جیتو رہے ہن۔وارتک وچ سرب سریشٹ رچنا لئی گورنر جنرل دا انعام  ( 2009 ) وی اوہناں نوں ملیا ہے۔ ایس توں بناں ہاربر فرنڈ فیسٹول پرائز،کومن  ویلتھ فسٹ بُک پرائز(افریکا    1990)     اتے بریسنی لٹریری پرائز وی اوہناں دی  جھولی پے چکے ہن۔ اوہناں  دی رچنا THE ASSASSIN’S SONG(ہتیارے دا گیت) گلر پرائز ،گورنر جرنل’ز پرائز ، دی  رائٹرز  ٹرسٹ ایوارڈ اتے بھارت دے کراس ورڈ پرائز لئی چنے جان دے یوگ پُستکاں دی انتم سوچی وچ شامل سی۔اوہناں دیاں کتاباں دا ہندی سمیت کئی زباناں وچ ترجمہ ہو چکیا ہے۔ وسنجی نے سنسار  بھر وچ انیکاں تھاواں تے بھا شن دتے ہن۔اوہناں نے بہت سارے لیکھ لکھے ہن،جیہناںوچ مہاتما گاندھی دی  سوے جیونی توں علاوہ  روبرٹسن ڈیویز، انیتا ڈیسائی،مورڈی کائے رکلر دیاں لکھتاں دیاں بھومکاواں شامل ہن۔ جون 2015  وچ وسنجی نوں ‘کینڈا کونسل مولسن پرائز فور دی آرٹس’ نال سنمانت کیتا گیا سی۔

‘ساہت نوں اگے وھاون لئی ڈاھاں انعام سچ مچ اک شاندار ہنبھلا ہے۔ہور وڈی گل ایہ ہے کہ اجیہی پہل قدمی  غیر سرکاری پدھر تے ہوئی ہے۔ کہانیاں راہیں اسیں اپنی زندگی دیاں بیتیاں ہویاں دی سانجھ پاوندے ہاں۔گلپ دا ایہ انعام پنجاب اتے اگانہہ دُنیا نوں ساڈے تک لے آوے گا۔ میں ایس دی ہر پکھوں سپھلتا دی کامنا کردا ہاں۔’

  

شونا سنگھ بالڈون

مانٹریل وچ جمی ،شونا سنگھ بالڈون بھارت وچ وڈی ہوئی۔اوس دی پہلی کتاب                         “ایہہ فارن ویزٹر ز سروائیول گائیڈ ٹو امریکہ” دیاں کاپیاں وچک تاں گئیاں ہر ایہہ کسے سہتک آلوچنا جاں وچار وٹاندرا توں  وانجھی رہی۔

سال 1996 وچ شونا نے اپنے سنگرہ “انگلش لیسنز اینڈ ادر سٹوریز “لئی “دا فریڈز امریکن رائیٹرزپرائیز” ،اتے اپنی کہانی “سیتا” لئی 1997 دا سی۔بی۔سی ساہتک پرُسکار جتے۔اوس دا پہلا ناول ،”وٹ دا باڈی ری ممبرز” نے کامن ویلتھ رائیٹرز پرائیز( کینیڈا کیری بین) جیتیا  جس دی ویہویں ورھے گنڈھ دی ایڈیشن2020وچ پرکاشت کیتی جاوئے گی۔

شونا دا ناول ” دا ٹائیگر کلا”   2004 دے گِلر پرسکار لئی فانئلسٹ رہیا۔اوس دے سنگرہہ    “وی آر ناٹ اِن پا کستان” دیاں انتر سبھیاچارک کہانیاں انتر راشٹری پدھردے  سنگرہہ  وچ پرکاشت ہوئیاں ۔اوس دے تیجے ناول “دا سلیکٹر آف سولز” نے این پاورز فکشن انعام جیتیا۔ساوتری تھیٹر گروپ دوارا اوس دا ناٹک “وی آر سو ڈفرینڈ ناو” ٹورانٹو وچ رنگ منچ تے کھیڈیا  گیا۔”ریلکٹینٹ ری بیانز:نیو اینڈ سیلیکٹڈ نال فکشن”2016وچ پرکاشت ہوئی۔دا ساوتھ ایشین لیٹریری ایسویشن     نے شونا نوں اوہناں دا 2018 دا ڈسٹینگویشڈ اچیومینٹ ایوارڈ پردان کیتا۔

شونا دیاں لکھتاں دا 14 بھاشاواں وچ انواد ہو چُکا ہے اتے رسالیاں،سنگرہہ اتے اخباراں وچ پرکاشت وی ہویاہے۔اوس دی بی۔کام۔(آنرز) دی ڈگری دلی یونیورسٹی توں ہے۔اوس نے مارکوایٹ یونیورسٹی توں ایم بی اے اتے یونیورسٹی آف برٹش کولمبیا توں ایم ایف اے دیاں ڈگریاں پراپت کیتیاں ہوئیاں ہن۔

اسیں ہر بھاشا وچ کہانیاں سناوندے،پڑھدے اتے ویکھدے ہاں کیونکہ اسیں جاننا چاہندے ہاں کہ کسے ہور ویکتی ورگے بن کے اتے اوسے دا درشٹی کون رکھدے ہوئے سانوں کس طرح محسوس کرنا چاہیدا ہے۔اسیں ایہہ وی پتہ  لگاون لئی کہانیاں دسدے ہاں،پڑھدے اتے ویکھدے ہاں کہ دوسرے کیویں آون ،جاون اتے یاترواں نال نجٹھ سکدے ہن۔اوہناں نے کیویں سمسیاواں نوں حل کیتا ہے جو بے لگام اتے اجیت جاپدیاں ہن۔اوہناں نے نظام  نوں کیویں مات دتی۔اصل وچ کہانیاں اک حقیقت ہن کیونکہ ایہناں دے پاتراں نال بنا ملے پہلا ملاپ ہو جاندا ہے۔

وریام سنگھ سندھو
ڈاکٹروریام سنگھ سندھو چھوٹیاں کہانیاں اتے غیر گلپ کتاباں دا پُرسکار جیتو پنجابی لیکھک ہے۔اوس نے پنج آلوچناتمک پرسدھی پراپت چھوٹیاں کہانیاں سنگرہہ اتے غیر کلپنا دیاں تِن رچناواں لکھیاں ہن۔اوس دے 1998 وچ چھپیاں چھوٹیاں کہانیاں دے سنگرہہ چوتھی کوٹ(دا فورتھ ڈائیریکشن)،نے 2000 وچ بھارت دا پرسدھ ساہت اکادمی پرسکار جتیا۔ایہناں وچوں دو کہانیاں نوں 2015 وچ دا فورتھ ڈائیریکشن نام دی فلم وچ روپانتر کیتا گیا سی۔سندھو نوں سُجان سنگھ پرسکار ایوارڈ اتے پنجاب ساہت اکادمی ایوارڈ سمیت کئی ہور پرسکاراں نال سنمانت کیتا گیا ہے۔اوس دیاں رچناواں دا انگریزی،ہندی،اردو اتے بنگالی وچ انواد کیتا گیا ہے۔جگت گیر پنجابی ساہتک کانفرنساں وچ اوس دی بُلارے وجوں بہت زیادہ منگ کیتی جاندی ہے۔

سندھو نے ڈاکٹر آف فلاسفی دی ڈگری حاصل کیتی ہوئی ہے۔اوس نے لائل پور خالصہ کالج ،جلندھر،پنجاب وچ لیکچرار وجوں کم کیتا اتے ہن سیوا مُکت ہے۔اوہ جگت گیر پنجابی کلا اتے ساہتک منڈلاں وچ سرگرم رہندا ہویا بھارت اتے کینیڈا وچ اپنا سماں بتاوندا ہے۔

کجھ کہندے ہن کہ پنجابی بھاشا پنجاہ سالاں وچ مر جاوئے گی۔میں کہندا ہاں کہ جیہناں چر ایس دیاں دھیاں اتے پُتر جیوندے ہن،بولدے اتے لکھدے ہن،پنجابی بھاشا کدے نہیں مرے گی۔ڈھاہاں انعام جگت بھر وچ نویں لکھت نوں پریریت کردا ہے۔پنجابی ساہت دی بھلک امیر اتے روشن ہے۔